Τα παιδιά των stage: Θύτες ή θύματα;

Τα προγράμματα stage δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά προεκλογικά στην Ελλάδα. Έχουν ήδη γράψει δική τους ιστορία για πάνω από 10 χρόνια στον τόπο. Τα προγράμματα αυτά τα εισήγαγαν και τα καθιέρωσαν στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Το 2004 ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν αυτός που με σθένος τα κατέκρινε, όμως η συνέχεια ήταν διαφορετική, φτάνοντας στο σημείο να υπολογίζεται, χωρίς επίσημη καταγραφή, πώς συνολικά, από τα stage έχουν περάσει 60.000 άνθρωποι και σήμερα να έχουμε 23.000 απασχολούμενους οι οποίοι απαιτούν την μονιμοποίησή τους.

Με μια σύντομη ματιά μπορεί κανείς να διακρίνει δύο αντικρουόμενες θέσεις σε ότι αφορά τους απασχολούμενους στα προγράμματα stage: Από τη μία να παρουσιάζονται ως θύματα εκμετάλλευσης, ως όμηροι του εργασιακού μεσαίωνα και σύγχρονοι σκλάβοι και από την άλλη ως προνομιούχοι, που με αθέμιτο τρόπο "καπάρωσαν" μια θέση η οποία για χιλιάδες νέους χωρίς τις απαραίτητες διασυνδέσεις φαντάζει όνειρο θερινής νυκτός.

Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.

Τα προγράμματα stage ουσιαστικά αποτελούν «προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας» και χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διάρκειά τους είναι 6μηνη στο μέγιστο της ισχύς της σύμβασης και προσφέρουν εργασιακή εμπειρία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μοριοδότηση για προσλήψεις στο Δημόσιο μέσω των διαγωνισμών του ΑΣΕΠ, αλλά, κυρίως, την επαφή των νέων με την εργασιακή σχέση (μαθητεία).

Από την άλλη πλευρά τα stage εκτός του ότι αποτελούν μηχανισμό εξασφάλισης φτηνής και ανασφάλιστης εργασίας, εμφανίζουν μειωμένα τα πραγματικά ποσοστά της ανεργίας και αποτελούν πηγή άσκησης ρουσφετολογικής πολιτικής. 

Δεδομένου της "στεγνής" αγοράς εργασίας και της έλλειψης διεξόδων και επιλογών από τους νέους τα προγράμματα stage, των ανασφάλιστων 430 ευρώ μηνιαίως, φαντάζουν όαση στο εργασιακό αδιέξοδο χιλιάδων νέων ακόμα και πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Και λέμε ακόμα ενώ θα μπορούσαμε να πούμε κυρίως των πτυχιούχων, αφού το ποσοστό ανεργίας είναι πολύ μεγαλύτερο για τους απόφοιτους της τριτοβάθμιας από αυτούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ο 1 στους 3 πτυχιούχους στην Ελλάδα είναι άνεργος σύμφωνα με την έρευνα «Doing Βusiness» της Διεθνούς Τράπεζας).

Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι η "ομηρία" των stage καταλήγει να αποτελεί μονόδρομο για χιλιάδες άνεργους νέους της γενιάς των 700 ευρώ.

Αυτοί που κατάφεραν να πάρουν τις θέσεις ήταν οι καλύτεροι; Μήπως ήταν εκείνοι που τα είχαν πραγματικά ανάγκη; Τίποτα από τα δύο. Στην πραγματικότητα στην πλειοψηφία τους τις θέσεις τις πήραν εκείνοι με το μεγαλύτερο μέσο.

Οι όροι απασχόλησης στα stage είναι όντως εξευτελιστικοί και συμφωνούμε ότι αποτελούν μια κατάσταση ομηρίας και εκμετάλλευσης.

• Ποιοί είναι οι λόγοι όμως που οι νέοι αυτοί, όχι μόνο δεν αποχωρούσαν αηδιασμένοι υπό την πίεση αυτών των εργασιακών σχέσεων αλλά επέμεναν στην ανανέωση των συμβάσεων τους εις βάρος άλλων άνεργων οι οποίοι δεν είχαν καν αυτά τα ανασφάλιστα 430 ευρώ και κυρίως την ελπίδα εργασιακού διεξόδου στο Ελληνικό δημόσιο;

• Πώς από ένα 6μηνο πρόγραμμα στο οποίο είχαν δικαίωμα συμμετοχής επί ίσοις όροις όλοι οι νέοι άνεργοι, φτάσαμε στο σημείο ορισμένοι από αυτούς να έχουν κυριολεκτικά καταλάβει θέσεις για 24 και 30 μήνες;

• Γιατί να μπει κανείς στον κόπο να επιζητά μια θέση που του προσφέρει τόσα λίγα, όταν είναι σε θέση να διεκδικήσει κάτι καλύτερο; 

Μα ακριβώς γιατί η θέση σε ένα stage προσφέρει μακροπρόθεσμα ό,τι καλύτερο: μια θέση στο δημόσιο! Και τυπικά βέβαια μια τέτοια θέση δεν μπορεί να στοιχειοθετήσει καμία τέτοια αξίωση, όμως η προηγούμενη κυβέρνηση καλλιέργησε την προσδοκία σε αυτούς τους ανθρώπους ότι κάποτε θα μονιμοποιηθούν. Πράγματι αυτό επιζητούν τώρα διαμηνύοντας ότι θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Με κινητοποιήσεις ζητούν μονιμοποίησή τους με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη, θεωρώντας ότι όπως παράνομα ανανεώθηκαν οι συμβάσεις τους, με  τον ίδιο τρόπο θα τους διορίσουν κιόλας.

«Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις της προηγούμενης διακυβέρνησης οι stagers είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ένα εντελώς παράλογο προνόμιο έναντι των ανταγωνιστών τους, που τους έδινε σαφές προβάδισμα διορισμού. Οι «μαθητευόμενοι» μοριοδοτούνταν κατά πολύ περισσότερο από τους πραγματικά εργαζόμενους. Δε σημαίνει άραγε αυτό ότι οι διορισμοί βρίσκονταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη, χωρίς καμία αντίδραση από την κοινωνία και με υποτιθέμενη συμμόρφωση στις διαδικασίες του ΑΣΕΠ;» (πηγή g700)

Οι έχοντες προϋπηρεσία άνω των 24 μηνών έχουν διασφαλίσει το δικαίωμα, σύμφωνα με το νόμο Παυλόπουλου, να συμμετάσχουν με πριμοδότηση σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για την απόκτηση μόνιμων θέσεων στο Δημόσιο.

Συμπερασματικά οι άνθρωποι αυτοί εκτός από θύματα μιας ρουσφετολογικής πολιτικής εργασιακού μεσαίωνα που κουβάλησαν στην πλάτη τους, αποτελούν ταυτόχρονα και θύτες για χιλιάδες άλλους νέους οι οποίοι καταλήγουν να θεωρούνται αδικημένοι.