Το φάντασμα της Κοινής Γνώμης

Η «κοινή γνώμη» εκφράζει το σύνολο των απόψεων, την κοινή συνισταμένη των αντιλήψεων των μελών μιας ομάδας επάνω σε ένα θέμα κοινού ενδιαφέροντος.
Η φύση της «κοινής γνώμης» έχει προβληματίσει τον κόσμο της διανόησης. Το πώς αυτή σχηματίζεται, ο τρόπος με τον οποίο βολιδοσκοπείται και αποτυπώνεται στα ΜΜΕ, το αν εκφράζει το σύνολο του λαού ή μιας περιορισμένης ομάδας. Ο ρόλος που διαδραματίζει η έννοια της «κοινής γνώμης» στη σύγχρονη δημοκρατία είναι τεράστιος και ο έλεγχος, η χειραγώγηση, η καθοδήγηση και ο επηρεασμός της είναι ο στόχος της χρήσης των μέσων της προπαγάνδας.

«Για τους κοινωνιολόγους και τους μελετητές των Μέσων, η περιβόητη «κοινή γνώμη» απλώς δεν υπάρχει. Δεν είναι δηλαδή αυθόρμητη, αυτοφυής και αυτοπροσδιοριζόμενη, αλλά κατασκευάζεται από τους υψηλούς διαμορφωτές της (πολιτικούς, δημοσιογράφους, «ταγούς» πάσης φύσεως), γι’ αυτό και είναι τόσο ασταθής, τόσο αντιφατική: φυσάει ο άνεμος (στα κανάλια, ας πούμε, που είναι ο Αίολος της εποχής) και η «κοινή γνώμη» τον ακολουθεί όπου κι αν πηγαίνει.»

Παντελής Μπουκάλας, Η Καθημερινή, 20/03/2009

Η «κοινή γνώμη» στην οποία υπολογίζουν οι πολιτικοί, φαίνεται ευμετάβλητη, ασαφής, ακαθόριστη, κενόδοξη. Στην ουσία οι νεφελώδεις ιδιότητές της, την καθιστούν διαμορφώσιμη και χειραγωγήσιμη. Οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης που παρουσιάζονται συχνά στα ΜΜΕ μέσα από τα γκάλοπ, δείχνουν να είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιεί η σύγχρονη προπαγάνδα προκειμένου να επικαλεστεί την έγκριση του «κοινού αισθήματος», την αποδοχή από την «κοινή γνώμη» και τελικά να πείσει το κομμάτι των διαφωνούντων και να τους ευθυγραμμίσει με την επικρατούσα πλειοψηφία. Κοινώς εξυπηρετείται η ανάγκη «νομιμοποίησης» της οποιασδήποτε πράξης, του συνοθυλεύματος που αποκαλούμε γενικότερα άνθρωποι της εξουσίας.